Osoby pracujące, jak i prowadzące działność gospodarczą opłacają składki na ubezpieczenie społeczne na tzw. ZUS.
Pieniądze pobierane są co miesiąc przez pracodawcę lub wpłacane samodzielne przez przedsiębiorców, środki te „gromadzone” są na indywidualnym koncie ubezpieczonego.
Część tych środków, trafia na subkonto (tzw. II filar) w wysokości 7,3% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, jeśli ubezpieczony nie przystąpił do OFE lub gdy ubezpieczony zdecydował, aby składka była przekazywana wyłącznie na subkonto w ZUS lub 4,38% składki emerytalnej, jeśli ubezpieczony w trakcie okna transferowego złożył oświadczenie o dalszym przekazywaniu składek do OFE w wysokości 2,92% podstawy.
Co dzieje się z środkami zgromadzonymi na subkoncie w razie śmierci ubezpieczonego przed przejściem na emeryturę.
Dziedziczenie środków z subkonta ZUS przed emeryturą
Jeżeli ubezpieczony zmarł przed przejściem na emeryturę wówczas pieniądze zgromadzone na subkoncie podlegają podziałowi i dziedziczeniu.
W zależności czy w chwili śmierci osoba posiadająca subkonto pozostawała w związku małżeńskim, współmałżonek zmarłego otrzymuje w ramach wypłaty transferowej połowę środków znajdujących na subkoncie w ZUS w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej, natomiast pozostała część wypłacana jest osobom wskazanym przez ubezpieczonego (uposażonym), a jeżeli takiego wskazania nie było wówczas środki takie, wchodzą w skład masy spadkowej i podlegają dziedziczeniu zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego.
W sytuacji, gdy ubezpieczony nie miał współmałżonka wtedy uzbierane środki podlegają dziedziczeniu w całości.
Środki zgromadzone na subkoncie w razie śmierci ubezpieczonego po przejściu na emeryturę.
Wypłata gwarantowana z ZUS po śmierci emeryta
W razie śmierci osoby, która przeszła na emeryturę, ZUS nie wypłaca środków zgromadzonych na subkoncie, natomiast w takiej sytuacji może być wypłacona tzw. Wypłata gwarantowana która jest jednorazowym świadczeniem pieniężnym wypłacanym osobom uposażonym po śmierci emeryta. Jeżeli emeryt nie wskaże żadnej osoby uposażonej, to oznacza, że osobą uposażoną jest jego współmałżonek, pod warunkiem, że w chwili śmierci emeryta pozostawał z nim we wspólności majątkowej.
W pozostałych przypadkach wypłata gwarantowana wchodzi w skład spadku.
W tym miejscu zauważyć należy, że osoba uposażona nabywa prawo do wypłaty gwarantowanej, jeżeli śmierć emeryta nastąpiła w ciągu 3 lat od miesiąca, w którym po raz pierwszy ZUS wypłacił emeryturę.
Jeżeli emeryt nie wskaże żadnej osoby uposażonej, to oznacza, że osobą uposażoną jest jego współmałżonek, pod warunkiem, że w chwili śmierci emeryta pozostawał z nim we wspólności majątkowej. W pozostałych przypadkach wypłata gwarantowana wchodzi w skład spadku.
Radca prawny Jacek Kopacz
03.07.2025 r.